İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi, Deniz ve İçsu Kaynakları İdaresi Kısmı, Deniz Biyolojisi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Arda Tonay, tur teknesi kaptanı Nedim Yüzseven tarafından boğazda görüntülenen dev kaplumbağa ile ilgili olarak, “Bu tıp ve öbürleri farklı denizlerde ağır olarak gözükmeye başladı. İklim değişikliği, tahminen de beslenme maksatlı denizanalarının peşinden buraya geldiğini düşünüyoruz” dedi.
DÜNYADAKİ EN BÜYÜK SÜRÜNGENLERDEN BİRİ OLARAK KABUL EDİLİYOR
İstanbul’da 10 yıldan bu yana cins gemisi kaptanlığı yapan Nedim Yüzseven, 9 Temmuz’da öğlen saatlerinde çıktığı tıp sırasında denizde büyük bir cisim gördü. Kaptan Yüzseven, evvel bunun bir lastik olabileceğini düşünürken yanına yaklaşınca daha evvel hiç görmediği çok büyük bir kaplumbağa olduğunu fark ederek o anları cep telefonu ile kaydetti. İmgeyi kaydettikten sonra bunu toplumsal medyada paylaştı.
İstanbul Üniversitesi (İÜ) Su Bilimleri Fakültesi, Deniz Biyolojisi Ana Bilim Kısmı öğretim üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Lider Yardımcısı Doç. Dr. Arda Tonay, bunun Marmara Denizi yahut İstanbul Boğazı’nda daha evvel hiç görülmeyen deri sırtlı deniz kaplumbağası (Dermochelys coriacea) olduğunu belirledi. Doç. Dr. Tonay, en derine dalan dünyadaki en büyük sürüngenlerden birisi kabul edilen ve kabukları deriyle kaplı bu bireyle ilgili kaptan Nedim Yüzseven ile görüştü. Arda Tonay, görüşmenin akabinde Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Zooloji Anabilim Kısmı’ndan Prof. Dr. Oğuz Türkozan ile birlikte bilgi, müşahede ve değerlendirmelerini bilimsel makalede ele aldı.
‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ YA DA BESLENME HEDEFLİ BURAYA GELDİ’
Doç. Dr. Arda Tonay, bilim dünyasında ‘Dermochelys coriacea’ olarak bilinen deri sırtlı kaplumbağaların denizde yer alan yedi tipten biri olduğunu, başkalarından farklı olarak sırtının deri ile kaplı olduğunu söyledi. Doç. Dr. Tonay, “Bu tür 2.5 metre boya, 600 kilogram tartıya ulaşabiliyor. Nedim kaptan, boğazda seyir sırasında Baltalimanı açıklarında bu çeşidi görüyor ve kaydediyor. Kendisine toplumsal medyadan ulaştık. Prof. Dr. Oğuz Türkozan hocamızla birlikte bu müşahedesi değerlendirip bilimsel makale olarak yayınladık” dedi.
Bunun değerli bir kayıt olduğunu vurgulayan Tonay, “Türkiye’deki 14’üncü kaydı fakat Marmara Denizi’ndeki birinci kaydı. Bu cins aslında bütün dünyada kozmopolit; lakin daha çok tropik ve alt tropik bölgelerde dağılım gösteriyor. Bizdeki deri sırtlı kaplumbağaları daha çok kuşağı tehlike altındaki Atlantik popülasyonuna ilişkin. Bu tıp de çoğunlukla Karayipler’de yumurtluyor ve Avrupa, Akdeniz sularına beslenme maksatlı geliyor. Öbür iribaş ve yeşil kaplumbağa üzere bizim kumsallarımızda üremiyor. Deri sırtlı deniz kaplumbağaları denizlerimize beslenme gayeli geliyor. Bu 14’üncü kayıt. İklim değişikliğinin tesiriyle deniz sularının ısınmasının sonucu tipler de dağılım alanlarını, yayılış alanlarını geliştiriyor. Burada bilhassa denizanaları ile beslenen bir tipten bahsediyoruz. Denizanaları farklı denizlerde ağır olarak gözükmeye başladı. Bu bireyin de iklim değişikliği, tahminen de beslenme emelli denizanalarının peşine buraya geldiğini düşünüyoruz. Ayrıyeten İstanbul Boğazı’nın 7-8 bin yıl evvel açılmasından itibaren Karadeniz’in Akdenizleşmesi süreci devam ediyor. Sonuçta bu müşahede de bunun bir kaydı olabilir. Burada şaşırtan olan; İstanbul Boğazı üzere dünyanın en ağır deniz trafiğinin olduğu bu kadar dar bir su yolunda bu müşahedenin kaydedilmesi çok kıymetli. Deri sırtlı deniz kaplumbağasının burada olması Çanakkale Boğazı’nı da geçtiğinin göstergesi. Dolayısı ile bu müşahede Akdeniz Havzası’nda en kuzeydeki bilimsel kaydıdır” tabirlerini kullandı.
KAPTAN ANLATTI
Görüntüyü kaydeden kaptan Nedim Yüzseven, denizde gördüğünde evvel ne olduğunu anlayamadığını belirterek, “İlk başta lastik zannettim. Sonra bir baktım başını kaldırdı. Kaplumbağanın uzunluğu 1.5 metre vardı. Biraz daha yaklaşınca sırtını gördüm. Deri kaplı sırtı vardı. Değişik bir kaplumbağaydı. Böylesini daha evvel görmedim. Çabucak kayda aldım. Paylaştığım manzaranın akabinde Arda hoca bana ulaştı ve bunun çok ender görülen bir tıp olduğunu, İstanbul Boğazı’nda birinci kere kaydı alındığını söyledi. Bunu duyunca çok memnun oldum. İnşallah kimse canlıya ziyan vermez rahat rahat denizlerimizde gezer” diye konuştu.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)