TÜİK, enflasyon tartışmalarına ve kurumla ilgili çıkan haberlere ait geniş bir açıklama yaptı. Kurumun açıklamasında bilimsel açıdan TÜFE’ye tenkit getiremeyen çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbız ile seçtikleri birkaç başlığa dair şuurlu yahut bilinçsiz biçimde aldatıcı beyanlarının devam ettiği belirtilirken, “Çıkan tartışmalar, Türkiye İstatistik Kurumu’nun, Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkeler, EFTA ülkeleri, ABD ve Kanada’da olduğu üzere seçilmiş homojen unsurlar haricinde kalan eserlerin fiyatlarının yayımlanmaması kararının ne kadar isabetli olduğunu bir kere daha ortaya koymuştur” denildi.
AB’YE ÜYE VE ADAY ÜLKELER
TÜFE sepetinde 2024 prestijiyle 12 ana harcama kümesi altında 43 harcama kümesi yer aldığı vurgulanan açıklamada, bu harcama kümeleri altında ise 90 alt harcama kümesi bulunduğu, onların da altında yer alan 143 temel başlıkta ise 406 unsur ve bu unsurlar altında da 913 unsur çeşidi bulunduğu tabir edildi. Açıklamada “Örneğin uzman doktor ücreti temel başlığı altında ‘Muayene katılım payı (Devlet Hastanesi, Uzman Dr.), ‘Doktor muayene fiyatı (Muayenehane, Uzman Dr.)’ , ‘Doktor muayene fiyatı (Özel Hastane, Uzman Dr.), ‘İlaç katılım payı’ üzere farklı unsur çeşitleri yer alıyor” denildi.
İlgili temel başlık seviyesinde hesaplanan fiyat ve değişim oranının matematiksel olarak sırf uzman doktor muayene ücretindeki değişimi tabir etmediği kaydedilen açıklamada, “Manipülasyonlara mahal verilmemesi ismine dünyanın önde gelen ülkelerinin hiçbirinde husus seviyesinde tüm fiyatlar hesaplanmamakta ve yayımlanmamaktadır. Bu bağlamda TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir” denildi.
BARKOD BİLGİLERİ YÜZDE 42.6
TÜİK’in enflasyon hesaplamalarında yenilikçi bilgi toplama sistemleri kullandığına işaret edilen açıklama şöyle devam etti: “Barkod (satış) bilgilerinin TÜFE data derleme süreçlerine entegre edilmesine yönelik çalışmalara 2018’de başlandı. Birinci olarak 2021 yılında kullanılan barkod dataları, toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’ini oluşturmuştur. 2024 yılı prestijiyle, barkod datalarıyla derlenen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yüzde 42.6’sını oluşturmaktadır. Ayrıyeten web kazıma formülü de 2022’den itibaren TÜFE hesaplamalarında kullanılmaya başlandı. Unsur tarifleri ve yapısı gereği web kazıma ile fiyat derlenmesi yolları; uygun olan beyaz eşya, elektronik eserler, giysi, mobilya, sıfır araba ve otobüs bileti fiyatları için birinci defa 2022 yılında internet üzerinden derlenen fiyatlar endeks hesaplamalarında kullanılmış olup, 2024 yılı prestijiyle bu usulle elde edilen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yaklaşık olarak yüzde 5.1’ini oluşturmaktadır. İnternet üzerinden web kazıma formülü ile derlenen fiyatlardan ilgili ayın 1’i ile 24’ü ortasında olan kısmı hesaplamalarda kullanılmaktadır. Bu formül, TÜFE’nin zamanlılığını geliştirerek data derleme sürecini hızlandırmaktadır. Ayrıyeten, web kazıma yolunda besin eserleri üzere barkod tarama ve alandan bilgi toplama ile elde edilen datalar kullanılmamakta, fiyatın web üzerinden derlenmesinin uygun kabul edildiği eserler derlenmektedir.”
ÜLKELERİN DURUMU
Fiyat açıklamayan: Danimarka, Fransa, Almanya, İspanya, İtalya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Estonya, Hırvatistan, Yunanistan, İzlanda, Norveç, Romanya, Portekiz, İsveç, Avusturalya (toplam) 17
Seçilmiş unsurların aylık ortalaması: Litvanya, Çekya, İrlanda, Polonya, İsviçre, Sırbistan, İngiltere, Amerika, Kanada (toplam 9)
Seçilmiş unsurların yıllık ortalaması: Slovenya, Macaristan, Letonya, Lüksemburg (toplam 4)
Yalnızca güç fiyatları: Finlandiya, Hollanda, Slovakya (toplam 3)