Ertuğrul Özkök
Rus gazetecinin sorduğu soru çok sıradan üzereydi.
Ama Rusya Dışişleri Bakanının ona verdiği karşılıkta o denli bir cümle vardı ki…
Kafam allak bullak oldu.
Çünkü okuduğum an başımda şu iki söz çınlamaya başladı:
“Kazan Kriterlerine mi geçiyoruz…”
Oysa 1987 yılından beri yani, yani 37 yıldır başımda şu iki söz vardı daima:
“Kopenhag kriterleri…”
En uygunu sizin de başınızı daha fazla allak bullak etmeden mevzu nedir oraya gireyim.
GAZETECİ RUS DIŞİŞLERİ BAKANINA SORUYOR:
TÜRKİYE BATI’DAN U DÖNÜŞÜ MÜ YAPIYOR
Bu soruyu ve karşılığını Sedat Ergin’in 12 Eylül tarihinde Hürriyet’te yayınlanan yazısında gördüm.
Olay iki hafta evvel Moskova’da yapılan bir basın toplantısında başlamıştı.
Türk halkı o gün o toplantıda ülkemizin BRICS’e üyelik başvurusu yaptığını öğrenmişti.
İşte o toplantıda bir Rus gazeteci, evvel Bloomberg medyanın geçenlerde Türkiye’nin BRICS’e üyelik müracaatında bulunduğunu duyurduğuna dikkat çekmiş.
Ardından, Türk basınına dayanarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önümüzdeki ay Rusya’nın Kazan kentinde yapılacak olan BRICS başkanlar tepesine katılacağını hatırlatmış…
Ve sonunda şu iki soruyu sordu:
(*) “Sizce Türkiye sahiden de BRICS’e katılmak istiyor mu? Bu karar (üyelik) Kazan’da alınabilir mi”
Ama asıl soru, bir kanaat cümlesi olarak çabucak akabinde geliyor:
(*) Türkiye’nin bu başvurusu, Türk dış siyasetinde bir “U dönüşü” manasına mı geliyor?
BEN SORUYU DAHA AÇIK
BİR CÜMLEYLE SORAYIM
Bu müracaat Türkiye’nin istikametini Batı’dan Doğu’ya çevirmesi manasına mı geliyor?
Türkiye’nin başvurusunu Rus dışişleri bakanı aracılığıyla öğrendik.
Bunun ne manaya geldiğini de Sedat Ergin’in bu yazısı sayesinde, bir Rus gazeteciden öğreniyoruz.
Peki, Rus Dışişleri Bakanı bu soruya ne yanıt veriyor?
Mealen şunu söylüyor:
“Türkiye’nin ulusal liderliği bu istikamette açıklama yaptıysa bunu kabul etmek durumundayız…”
BAZI TÜRK HEM AB VE NATO’YA HEM
BRICS’E ÜYE OLABİLİRİZ DİYOR AMA
İyi de biz Türkiye olarak NATO’da yer alıyoruz ve AB’ye de tam üyelik müracaatımız var.
Bazı Türk yetkililer, “BRICS üyeliğinin buna mani olan kuralları yok” demişti.
Ancak o toplantıda öğreniyoruz ki, Rus Dışişleri Bakanı Lavrov Türk yetkili ile tıpkı fikirde değil.
Onun şu cümlesinden “BRICS üyeliğinin, kimi gereklerinin” bulunduğunu öğreniyoruz:
“Grubun tam üyeleri ve onunla çeşitli formlarda işbirliği geliştirmekte olan ülkeler açısından ana gereklilik, ortak kıymetleri paylaşmaktır.”
Hatta yalnızca “Paylaşmak” değil birebir vakitte, bu pahaları “korumaları gerektiğini” de söylüyor.
LAVROV AÇIK: “BURAYA GİRERSENİZ
RUSYAYA İŞGALCİ DİYEMEZSİNİZ”
Peki, bu bedeller nelerdir?
Soruyu zıddından cevaplandırıyor ve şöyle diyor:
Mesela, “AB’nin, Ukrayna’nın Avrupa kıymetlerini savunduğunu ileri sürerek, Ukrayna’da savunduğu pahalar değil…”
Yani açık açık, “Buraya üye olacaksanız, artık Avrupa ile birlikte Ukrayna’yı savunamazsınız” diyor.
Bunun manası nedir?
Siz hem NATO’da kalıp hem BRICS üyesi olamazsınız.
Sedat Ergin’in yazısından şunu da öğreniyoruz.
ERDOĞAN O TOPLANTIDA KAZAN
KRİTERLERİNİ KABUL EDECEK Mİ
BRICS üyelerinin Güney Afrika’da yaptığı son toplantıda üye ülkelere birtakım kriterlerin tavsiye edilmesi kararı alınacakmış.
Bu kriterler de muhtemelen Ekim ayında Kazan kentinde konuşulup kabul edilecek.
Yani bir nevi “Kazan Kriterleri mi” oluşacak.
Bu kriterleri Rusya ve Çin üzere dev ülkelerin, otoriter anlayışı, demokrasi ve insan hakları o otoriter bakışlarıyla şekilleneceğini söylemek için müneccim olmak da gerekmiyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da o Kazan toplantısına katılacak.
Ve muhtemelen Türkiye’nin üyeliği gündeme gelecek.
Şimdi bütün hayatınızı Türkiye’nin Batı’nın hukuk, demokrasi, İnsan Hakları anlayışına inanarak geçirmiş bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak şu soruyu sormak ve karşılığını almak hakkına sahip değil misiniz?
Cumhurbaşkanımız o toplantıda “Kazan Kriterlerini” kabul edecek mi?
1980’li yıllarda kabul ettiğimiz “Kopenhag Kriterlerinden” vazgeçip , “Kazan Kriterlerine” mi dönüyoruz?
DAHA GEÇEN YIL SEÇİM VARDI BUNU NİYE
PROGRAMINIZA KOYUP OY İSTEMEDİNİZ
Tabi asıl soru şu:
150 yıldan fazla müddettir yürüdüğümüz Batı istikametinden yüzümüzü Doğu’ya mı çeviriyoruz?
Eğer bu türlü bir durum varsa vatandaş olarak bu hususta bilgilendirilmeyi ve fikrinizin alınmasını beklemek en doğal hakkımız değil mi?
Böyle bir karar yalnızca bir kişinin iki dudağından çıkacak evet’le alınabilir mi?
Daha geçen yıl seçim seçim vardı.
Niye bu mevzuyu seçimde gündeme getirip, “Bakın biz Batı’dan Doğu’ya döneceğiz” diyerek parti programınıza koyup halktan onay almadınız?
Bunlar son derece saf sorular.
BUNU ÖĞRENİNCE ÇABUCAK DIŞIŞLERİ
RESMİ SİTESİNE GİRDİM VE NE GÖRDÜM
Sedat Ergin’in yazısından bunları öğrenince başım yeterlice karıştı, Batı kıymetlerine inanan bir insan olarak kaygı ile çabucak Dışişleri Bakanlığı’nın resmi sitesine girdim ve orada bu bahiste bir bilgi var mı diye baktım.
Tek söz bilgi yoktu.
Ama buna karşılık çok enteresan bir öbür şey vardı.
Bir Avrupa Birliği belgeseli…
DIŞİŞLERİ İNTERNET SİTESİNDEKİ
‘UZUN İNCE BİR YOL’ BELGESELİ
Adı “Uzun İnce Bir Yol…”
Yani merhum Turgut Özal’ın 14 Nisan 1987 günü Türkiye’nin tam üyelik başvurusunu yaptığını Türk halkına bir basın toplantısı ile açıkladığı gün söylediği o söz…
“AB yolu uzun ince bir yoldur. Bu yolda bizi engellemeye çalışanlar, yolumuzdan çevirmeye çalışanlar olacak lakin yılmayacağız” dediği gün.
Zaten belgesel de o basın toplantısı ile başlıyor.
VICTOR HUGO’NUN DİKTİĞİ
ÇINAR AĞACI NE OLDU
Belgesel şu cümleyle devam ediyor:
“Victor Hugo 1870 yılında meskeninin bahçesine bir çınar ağacı ekti. O tohum artık dev bir Avrupa ağacı oldu…”
Çok hoş bir belgesel.
Çok etkileyici ve AB’ye tam üyelik müracaatının Türkiye’de günlük hayatımızda ne kadar hoş gelişmelere yol açtığını anlatıyor.
Belgeseli sonuna kadar seyrettim.
Acaba sonunda AB’ye bir sitem var mı? O yoldan vazgeçtiğimize dair imalar konmuş mu?
Hayır tam bilakis belgesel, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şu cümlesi ile bitiyor:
“Avrupalı dostlarımız şunu bilmeli ki, biz bu yolu bu anlayışıyla yürümeye devam edeceğiz…”
ACABA UZUN İNCE YOL BELGESELİNİN
İKİNCİ DÖNEMİ MU GELİYOR
Evet, son cümle buydu…
Tabi buna bakınca soruyorum.
Bu belgeseli ve Cumhurbaşkanının bu kelamlarını, istikametimizin değişmeyeceği konusunda bir teminat olarak mı alalım?
Yoksa kapalı kapılar arkasında bu belgeselin ikinci dönemi mu geliyor?
Yani o uzun ince yoldan ayrılıp, bir U dönüşü ile kısa ve kaba bir yola mı giriyoruz?
Vatandaş olarak bu sorunun yanıtını bir yandan umut, bir yandan da kaygı ile bekliyorum…