Hacettepe Üniversitesi ve ODTÜ’den bilim insanlarının öncülüğünde, memleketler arası bir araştırmacı takımla yapılan çalışma, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan antik genomları tahlil ederek evcil koyunun tarihini ortaya çıkardı ve koyunun büyük olasılıkla Anadolu’da evcilleştirildiğini gösterdi. Hususa ait makalede paylaşılan bilgiler şöyle:
Karaman’ın koyunu…
* Koyunun Orta Doğu’da evcilleştirildiği bilinse de tarihine dair detaylar pek anlaşılmamıştır. Biology and Evolution (Moleküler Biyoloji ve Evarim) mecmuasında yayımlanan yeni makale, Anadolu’dan 13.000 yıllık bir koyun genomunu içeriyor. Bu, koyunların evcilleştirilmesinden çok daha evvelki bir vakte denk geliyor.
* Karaman’daki Pınarbaşı bölgesinden gelen bu Anadolu yaban koyunu, bilinen tüm evcil koyunlara en yakın akrabaydı. Hacettepe Üniversitesi’nden evrimsel genetikçi ve baş muharrir Füsun Özer, “Bu müşahede, evcil koyunların arkeolojik ispatlarla uyumlu olarak Anadolu’daki yaban koyunlarından türediğini destekliyor” diyor. Yeniden de araştırmacılar, İran’da ikinci bir evcilleştirme olayı yaşanmış olabileceğini de öne sürüyor.
Avrupa’ya çiftçiler götürdü
* Araştırma grubu, Türkiye, İran, Rusya, İsveç, Fransa ve İspanya’dan 9.000 ile 4.000 yıl öncesine ilişkin antik koyun genomlarını da inceledi. Paris CNRS’den kıdemli araştırmacı Eva-Maria Geigl, “Sonuçlar, Avrupa’daki birinci koyunların yaklaşık 7.000 yıl evvel Anadolu kökenli çiftçiler tarafından oraya götürüldüğünü doğruladı. Birebir vakitte koyunlar İran üzerinden Asya’ya da götürülmüştü” diyor.
* Çalışmanın kıdemli müelliflerinden İnci Zehra Togan ise “Türkiye’de koyunun evcilleşme tarihine dair çalışmalarımız 15 yıl evvel başladı” diyor. O periyottaki ıslak laboratuvar formülleri ve hesaplamalı tahlillerin koyunların seyahatini anlamaya yetmediği belirtiliyor.